Het Schiedamse miljardenbedrijf SBM Offshore raakte in zwaar weer door de onthulling van een van de grootste omkoopzaken uit de geschiedenis. Na maanden onderzoek reconstrueerden wij het ontstaan en de nasleep van het SBM-schandaal.

(Door Stefan Vermeulen en Henk Willem Smits, eerder gepubliceerd in Quote, november 2014)

Hij weet het even niet anders te formuleren. ‘Het is heel beschamend’, zegt Sietze Hepkema tegen de streng kijkende delegatie Brazilianen tegenover hem aan tafel. Het is 21 februari 2014. Precies om negen uur ’s ochtends heeft de bestuurder van SBM Offshore zich gemeld in een zaaltje op de benedenverdieping van het hoofdkantoor van Petrobras in Rio de Janeiro, voor een gesprek met de top van de oliegigant. De sfeer is gespannen. Behalve de directeur van SBM in Brazilië had Hepkema ook zijn directeur communicatie willen meenemen naar het gesprek. De Brazilianen weigeren die laatste echter de toegang, vanwege ‘het vertrouwelijke karakter’. ‘Wij vinden het zeer belangrijk om hier bij elkaar te zitten’, probeert Hepkema meteen maar de kou uit de lucht te halen. ‘Wij zullen alles met jullie delen wat we weten.’

De bestuurder van de Schiedamse bouwer van olieplatformen, een beursgenoteerde multinational met een omzet van 3,5 miljard euro, is allerminst voor zijn plezier naar Rio gevlogen. Drie dagen eerder heeft Bruno Chabas, de Franse ceo van SBM Offshore, een blafmail van staatsbedrijf Petrobras ontvangen. ‘Het is ons duidelijk geworden dat intern onderzoek van SBM het bestaan heeft onthuld van oneigenlijke verkooppraktijken in twee Afrikaanse landen en één ander land’, schrijft de corporate security manager van het oliebedrijf. Omdat de lokale pers algauw de link heeft gelegd met megacontracten die SBM in de jaren daarvoor heeft binnengehengeld bij Petrobras, hebben de Brazilianen een crisisteam geformeerd dat moet onderzoeken of Petrobras-officials, al dan niet via een tussenpersoon, smeergeld van SBM hebben aangenomen. Om te beginnen roepen ze de top van SBM acuut op het matje voor uitleg, zo blijkt uit mailverkeer en gespreksverslagen die in handen zijn van Quote.

SBM heeft dat maar te slikken, want Petrobras is met afstand de belangrijkste klant van het miljardenconcern, dat vroeger bekendstond als IHC Caland. Het bedrijf is traditioneel zeer afhankelijk van een paar grote (olie)klanten. Toch blijkt de Amsterdamse jurist Hepkema, ondanks zijn vriendelijke introductie, tijdens de ontmoeting in Rio een stuk minder coöperatief dan zijn Braziliaanse ondervragers hadden gehoopt. Klopt het dat Brazilië het ‘land buiten Afrika’ is waar mogelijk omkoping plaatshad? ‘SBM spreekt alleen over twee landen in Afrika en één daarbuiten’, antwoordt Hepkema kortaf. ‘In een persbericht meldt SBM dat het in 2012 ontdekte dat mogelijk omkoopgeld is betaald. Op welke datums is dat mogelijk gebeurd?’, vragen de Braziliaanse interviewers. ‘We hebben het woord “omkoopgeld” nooit gebruikt in persberichten en we hebben nooit datums genoemd’, antwoordt Hepkema. Het doel van de SBM-directie lijkt duidelijk: zo min mogelijk vertellen, nog geen twee weken nadat een van de grootste fraudezaken uit de geschiedenis van het Nederlandse bedrijfsleven aan het licht kwam.

Verder lezen? Dat kan hier via Blendle (89 cent)

Zie ook:

De SBM Offshore-tapes: zo wilde de directie de aandeelhouders misleiden

VEB vindt Sietze Hepkema ongeschikt als commissaris van SBM Offshore

Codetaal, Gmail en bedelbrieven: zo zag de omkoping bij SBM Offshore eruit