Hoe kon ‘topondernemer’ Henk Keilman, landelijk bekend geworden dankzij tv-programma Dragon’s Den, jarenlang alles en iedereen voor de gek houden over zijn vermeende zakelijke successen? Een onderzoek.

(Eerder gepubliceerd in Quote, mei 2013)

Op het eerste gezicht is Henk Keilman nog precies de man zoals we hem kennen als hij, anderhalf uur na het afgesproken tijdstip, Café Americain binnenloopt. Donkere overjas, sjaal nonchalant over de schouder gedrapeerd, nog snel even een telefoontje in het Engels voordat hij gaat zitten. Het initiatief voor de afspraak in Amsterdams beroemdste café komt van hemzelf. Keilman is getroffen door, zoals hij het zelf formuleert, ‘ een ongelooflijke hoeveelheid pech, een fraudezaak en een reeks contractbreuken’ , en wil de wereld graag uitleggen wat hem allemaal is overkomen. En dat hij er weer bovenop komt. Met een beetje mazzel kan hij binnen een paar maanden, en na wat formele en juridische rompslomp, weer beschikken over de ettelijke miljoenen die hij nog bezit.

Pas als hij zich aan het tafeltje heeft geïnstalleerd, valt op hoe vermoeid hij oogt. Hij ziet bleek, wallen onder zijn ogen verraden een korte nachtrust en zijn sluike haar hangt uit-geblust langs het hoofd. Keilman draagt een eenvoudig pak en dito wit hemd. Eigenlijk doet alleen een diamanten ring om zijn linker ringvinger denken aan betere tijden. De beoefenaar van mantrameditatie maakt af en toe een nerveuze indruk en kiest zijn woorden behoedzaam. Maar hij toont zich ook strijdbaar. ‘ Ik zie mezelf als een bokser die klappen heeft gehad, maar hard knokt om terug te komen.’

Tijdens de vier uur durende ontmoeting komen, naast twee flessen huiswijn en borden met kaassnacks en olijven, stapels documenten op tafel. Contracten waarin investeerders hem miljoenenbedragen toezegden, overeenkomsten voor leningen die niet werden nagekomen, bank-tegoeden van tientallen miljoenen op naam van vennootschappen die van hem zouden zijn. De imposante hoeveelheid namen van zakenpartners, vennootschappen, geldbedragen en transacties die hij oplepelt is nauwelijks bij te houden, ook doordat Keilman vaak maar een of twee pagina’ s laat zien. Kopiëren mogen we de stukken niet, het gesprek opnemen evenmin. Hij heeft liever niet dat betrokkenen in ons artikel aan bod komen; zijn eigen verhaal is toch duidelijk genoeg?

Maar in de weken rond de afspraak in Café Americain blijkt dat voor veel van Keilmans zakencontacten helemaal niet duidelijk is hoe de vlag erbij hangt. Waarom gingen zijn vehikels failliet door een schuld van een schamele anderhalve ton, terwijl hij nog steeds goed zegt te zijn voor minimaal tachtig miljoen euro? Waaruit bestaat dan precies dat vermogen? En waarom kon hij zelfs niet een klein deel ervan als onderpand gebruiken bij een lening, desnoods tegen een fikse rente? De koning van de offshore-kerstbomen blijkt ook tegenover zijn directe omgeving bedreven in het optrekken van rookgordijnen. ‘ Henk is vaak een mysterieuze figuur, van wie je niet alle informatie krijgt’ , zegt zijn voormalige boekhouder André Jansen. ‘ Hij laat alleen los wat hij wil loslaten en laat na zijn beweringen met harde feiten te onderbouwen.’ Zijn jarenlange rechterhand, de Belg Marc Gryspeerdt, zegt: ‘ Er zullen een paar mensen zijn die precies weten hoe het zit, maar die gaan mij dat nooit vertellen en jullie ook niet. Je hebt namelijk te maken met Israëli’ s. Als die de deur dichtgooien, zullen jij en ik nooit weten wat erachter speelt.’

LOOPJONGEN

Gryspeerdt doelt op Syrische Joden uit New York, want dat blijken hare krisjna-aanhanger Keilmans belangrijkste compagnons. Zij moeten er ook voor zorgen dat hij er straks weer warmpjes bij zit, want Keilman zegt nog 63 miljoen euro van hen te krijgen. De broers Joe, Ralph en Avi Nakash, de steenrijke eigenaren van jeansimperium Jordache uit New York, moeten die megaclaim ophoesten. Hij leende hen al in de jaren negentig tientallen miljoenen dollars, vertelt Keilman terwijl hij een olijf wegwerkt. De Nakash-broers zouden in 2012 hun schuld afbetalen, maar ze kwamen niet over de brug. Daarnaast maakt hij aanspraak op een belang van tien procent in het Poolse vastgoed-project Blue City. ‘ Dat is zestig mil-joen dollar waard.’ Maar ook daar heeft hij een probleem: een conflict met de financiers, de eveneens uit New York afkomstige familie Dabah. De twee Joodse families bedienen zich van dezelfde raadsman: de vooraanstaande New Yorkse advocaat Amnon Shiboleth. Grote jongens, met oneindig diepe zakken.

De verhoudingen lagen nogal anders toen Keilman voor het eerst met de Amerikanen in aanraking kwam. Wat weinigen zich nog herinneren: juist aan deze connecties had hij zijn eerste serieuze vermogen te danken. Nadat hij in Amsterdam met succes een handel in Indiase artikelen had gedreven, kwam hij in de jaren tachtig in contact met advocaat Shiboleth. Niet lang daarna hielp hij diens cliënt Joe Nakash en zijn Jordache Group via het kakelverse kantoor Holland Trust een gunstige fiscale structuur op te zetten. Volgens werknemers uit die tijd was Nakash veruit de grootste klant van Holland Trust en beheerde Keilman het account in zijn eentje.

Ook de familie Dabah zag met haar Gitano Group in de Hoofddorpse ondernemer de ideale beheerder van haar exotische belastingroute. Bij het imperium hoorde toen ook modemerk Gloria Vanderbilt. De rechten daarvan zou Keilman later zelf met veel winst hebben doorverkocht. Shiboleth verklaarde jaren later overigens aan een Amerikaanse rechter dat hij de structuren voor de Dabahs zelf bedacht. Keilman werd volgens hem vooral gebruikt als papieren directeur van de vennootschappen, om de eigenaren uit de wind te houden.

In dezelfde periode was Keilman directeur van het beursgenoteerde Phoenix Beheer, dat grotendeels in handen was van de idealistische Israëlische kibboetsbeweging, waarbij zijn vriend Shiboleth een belangrijke rol speelde. Een van de eerdere directeuren, investeerder Michael Wyler, was juist opgestapt vanwege diens betrokkenheid. Wyler: ‘ Bij de kibboetsen draaide het erom dat men afstand deed van bezit en belangeloos meewerkte. Maar de organisatie kwam in toenemende mate onder invloed van krachten die betrokken waren bij grijze handel.’ Anders dan de wereldwijze Wyler zag Keilman daar geen probleem in; het Israëlische Openbaar Ministerie des te meer. Midden jaren negentig beschuldigde justitie het kantoor van Shiboleth ervan tientallen miljoenen dollars die Israëlische banken leenden aan de kibboetsen, naar eigen rekeningen te hebben weggesluisd. Via vennootschappen op naam van Keilman, die ook werd gehoord, maar volgens justitie vooral een loopjongen was.

Uiteindelijk werd de hele zaak geschikt en Keilman gevrijwaard van enige blaam. Maar hij raakte wel betrokken bij een tweede affaire, rond het frauduleuze faillissement van de Israëlische North American Bank, waar Joe Nakash directeur was. Die kreeg een miljoenenclaim en ging persoonlijk failliet. Vervolgens, zo ontdekte justitie, kreeg Nakash wel tientallen miljoenen aan leningen verstrekt vanuit het Luxemburgse Nelux, een vennootschap op naam van Keilman. Maar volgens justitie was het vermogen in die tent van Nakash zelf en waren de leningen een sluwe manier om zijn eigen geld uit handen van de curator te houden. Na een slepende zaak trof Nakash voor tien miljoen dollar een schikking met justitie. Keilmans Nelux maakte daarvan vier miljoen dollar over. Gevraagd naar die geschiedenis houdt Keilman vol dat het geld in Nelux van hemzelf was en hij echt niet simpelweg het vermogen van de familie Nakash beheerde. Dezelfde leningen die hij toen vanuit Nelux verstrekte, zijn nu bovendien de basis van zijn claim van 63 miljoen euro op Nakash. Vooral aan Phoenix Beheer denkt hij niet graag terug. ‘ Al dat gedoe heeft veel ellende veroorzaakt; daar heb ik zelf ook schade van ondervonden.’

ANTITANKWAPEN

Dat daar geen woord aan gelogen is, bleek nadat Keilman een deel van zijn pas verworven rijkdom in MTC had geïnvesteerd. In 1998, midden in de IT-bubbel, onderzocht dat telecombedrijf de mogelijkheid om in een joint venture met het Noorse Netsource naar de beurs te gaan. Maar zijn zakenpartners plaatsten steeds meer vraagtekens bij het geld dat Keilman inbracht. Een betrokkene: ‘ Het was nooit duidelijk of dat geld nou van hem was of dat hij gewoon aan het spelen was met geld van zijn trustmaatschappij. Hij zat daar enorm mee te rommelen.’ Daarop besloot MTC twee bedrijfsrechercheurs de antecedenten van Keilman te laten natrekken. Uit het rechercherapport, dat in handen is van Quote, blijkt dat hij inderdaad nogal last had van de ‘ Phoenix-affaire’ van een paar jaar eerder: vanwege zijn betrokkenheid had ABN Amro wereldwijd al zijn bankrekeningen opgeheven en ING, Postbank en de Belgische bank De Generale weigerden hem een rekening te laten openen. Een geplande fusie van zijn Holland Trust met Benelux Trust was afgeketst ‘ op basis van de slechte naam die Keilman binnen de ban-caire wereld heeft’ .

Ook ontdekten de bedrijfsspeurders dat Keilman, naast fiscale structuren en telecom, meer exotische zakelijke interesses had: hij had het ontwerp van een geavanceerd antitankwapen aangeboden aan een Amerikaanse wapenproducent. ‘ Nader onderzoek van deze producent wees uit dat dit ontwerp eigendom was van het Amerikaanse leger en dat dit was ontvreemd.’ Keilman werd door justitie gehoord en verklaarde dat het ontwerp hem was aangeboden door een zakenrelatie. ‘ Deze relatie van hem is getraceerd. Hij werd vermoord aangetroffen in een hotelkamer in Israël’ , zo staat te lezen in het rapport. Keilman noemt dat eerst ‘ een belachelijke insinuatie’ , maar herinnert zich even later ineens dat hij samen met anderen ‘ bepaalde militaire technologie verkocht’ , waarbij inderdaad sprake was van ‘ inbreuk op een aantal patenten’ . Hij ontkent dat hij door justitie is ondervraagd. ‘ En ik weet verder niets over een moord; ik ben bovendien vegetariër.’

Ondanks deze minder prettige ervaringen wist Keilman in die jaren zijn naam als succesondernemer te vestigen. De verkoop van MTC aan het Amerikaanse Global Telesystems in 1998 leverde hem veertig miljoen dollar op en aan de verkoop van Holland Trust in 2000 verdiende hij naar eigen zeggen tien miljoen gulden. Al bleef telkens de vraag in de lucht hangen of dat geld nou alleen hem toekwam, of ook zijn Amerikaanse zakenvrienden. ‘ Als je daarnaar vroeg, deed hij heel geheim-zinnig’ , zegt ex-boekhouder Jansen. ‘ Niemand wist hoe de verhoudingen precies lagen. Hij was aandeelhouder met… en dan een vraagteken.’

Dat vermoeden klinkt in zijn omgeving vaker, maar Keilman weerlegt: ‘ Al mijn investeringen zijn altijd voor honderd procent met mijn eigen geld gedaan.’ De verdenkingen deerden hem ook niet echt. Met mooie praatjes en jaarverslagen die zo oogverblindend waren dat het niet opviel dat de handtekening van een accountant ontbrak, denderde hij in 2002 de Quote 500 binnen. Zijn lucratieve banden met Nakash en de familie Dabah verdwenen naar de achtergrond toen hij in de jaren daarna een miljoenenklapper maakte door mediabedrijf 2WayTraffic in Londen naar de beurs te brengen en plannen smeedde om met windturbinebedrijf EWT hetzelfde trucje uit te halen. Hij zei al bijna een miljard aan orders binnen te hebben. En Goldman Sachs en Deutsche Bank, happig op een lucratieve ipo, waardeerden de tent op zeker zeshonderd miljoen euro. Hij haalde onder anderen Marktplaats-oprichters Bob Crébas en Reinier Bouman en investeerder Albert Hartog binnen met de boodschap dat het bedrijf al vóór de beursgang 190 miljoen euro waard was. En het grote publiek leerde superinvesteerder Keilman kennen dankzij zijn optreden in het tv-programma Dragon’ s Den.

OLIESJEIKS

Intussen hield hij achter de schermen zijn banden met de Amerikanen in stand. In 2003 investeerde de familie Dabah via hem een miljoen dollar in de Poolse vastgoedprojecten Blue City en Millennium Plaza. Zijn andere zakenvriend Shiboleth was daar directeur. Ook bleef hij zeker tot eind 2008 betrokken bij de belastingroute van de Dabahs. Met zijn nieuwe toko Infinite Energy droomde Keilman van een enorm Europees conglomeraat van wind- en zonneparken, te beginnen met twee parken in Bulgarije. Hij vond een reeks investeerders en strikte het Duitse energiebedrijf E.On als jarenlange gegarandeerde afnemer.

Maar toen sloeg ook voor Keilman de crisis toe. Ondanks getekende contracten haakten in de loop van 2010 investeerders af. ‘ Dat gebeurde toen de Griekse shit losbarstte. Ik had investeerders uit onder meer China, Engeland en Zwitserland, maar die pleegden stuk voor stuk contractbreuk. En de banken deden niets meer.’ Keilman moest hard op zoek naar nieuwe financiering. De parken waren namelijk al in aanbouw en doordat hij alleen voor de kosten opdraaide, raakte de bodem van zijn portemonnee snel in zicht.

In de zomer van dat jaar meldde zich een groep oliesjeiks, die hem met een megalening in één klap uit de ellende zou halen. Op 14 september 2010 tekenden de partijen een eerste overeenkomst voor een bedrag van 22 miljoen euro. Althans, Keilman zelf tekende niet. Hij vond de volslagen onbekende ondernemers Erik ter Hove en Bart van Gool bereid om als tussenpersonen op te treden, zodat hij onder de radar bleef. Hun vehikel Holland Invest zou het geld aannemen en meteen naar Keilman doorsturen. Alsof hij het van zijn Amerikaanse vrienden had afgekeken. De sjeiks verbonden wel één voorwaarde aan de lening: vooraf moesten de Hollanders een bedrag van een miljoen euro aan hen overmaken als een soort verzekering. Dat deden ze, om eind januari 2011 naar Londen te gaan voor verdere onderhandelingen over de lening van in totaal 250 miljoen euro.

‘ We werden met alle egards ontvangen’ , vertelt Keilman nu met een grimas. ‘ Eerst met een privéjet ingevlogen, toen in stretched limousines naar een penthouse in Kensington, waar we een ontmoeting hadden met Zijne Koninklijke Hoogheid de sjeik, omringd door bodyguards. Die mannen liepen allemaal in lange witte gewaden met een tulband. Het was een heel circus.’ Reden voor achterdocht was er volgens Keilman nauwelijks. De sjeiks meldden overtuigend dat ze kort daarvoor de Engelse winkelketen Harrods hadden overgenomen en een zeer gerenommeerd Nederlands advocatenkantoor had de contracten uitgeplozen. Terug in Nederland tekenden Ter Hove en Van Gool op 16 februari 2011 voor de lening van 250 miljoen euro, waarbij ze zich wel verplichtten om van tevoren zelf nog zeven miljoen euro over te maken.

Dat Keilman en consorten niet te maken hadden met dollars smijtende oliebaronnen, maar met een club niet eens zo subtiele oplichters, begon pas in de weken daarna te dagen. Keilman: ‘ Wij vroegen om een bankgarantie, maar daarover deden ze heel moeilijk. Uiteindelijk kwam er een vervalst document van een bank uit Singapore. Eind april hadden we door dat dit een scam was. In totaal hadden we toen een miljoen euro overgemaakt, drie ton door mij en zeven ton door Ter Hove.’ Keilman was geschokt. ‘ Ik kon het gewoon niet geloven. Meestal ruik ik oplichters op een kilometer afstand.’

BEDENKELIJK ALLOOI

In de maanden daarna begon hij aan een tournee langs andere mogelijke financiers, zo blijkt uit documenten die in handen zijn van Quote. Nadat een lening bij de Zwitserse Hypo-swiss Bank afketste, kwam hij uit in het wat minder transparante circuit. Begin 2012 sloot hij over-eenkomsten met figuren als de omstreden faillissementsopkoper ‘ mooie’ Henkie Mulder, ‘ tricky’ Dick Peschar en vastgoedhandelaar Rini Huis in ‘ t Veld. Bij het meer traditionele Staalbankiers vond hij in maart 2012 aanvankelijk een luisterend oor voor een verse kredietlijn van anderhalf miljoen euro, maar de bank durfde het avontuur bij nader inzien niet aan. In vrijwel alle gevallen bracht Keilman tegoeden bij de Israel Discount Bank in als onderpand. Want, zo meldde hij in een schriftelijke toelichting, daar had hij zijn langetermijnbeleggingen weggezet ‘ ter waarde van in totaal 37 miljoen dollar’ . Ter bevestiging van dat nog altijd forse vermogen stuurde hij enkele financiers een brief mee van een oude zakenvriend, de Israëliër Amram Aharoni. Die stelde zwart op wit dat Keilman daadwerkelijk beschikte over deze tegoeden bij de Israel Discount Bank. Waarom hij zich dan toch bij zakenlieden van ietwat bedenkelijk allooi meldde voor extra financiering? Aharoni komt desgevraagd met een opmerkelijk antwoord. ‘ Kort nadat ik die brief had ondertekend, kwam ik erachter dat de rekening niet van de heer Keilman zelf was. Hij trad slechts op als trustee voor de uit-eindelijke eigenaren.’

Dat zou betekenen dat Keilman tegenover zakenpartners schermde met een vermogen dat hij helemaal niet had. En dat de kennissen die zich jaren geleden al afvroegen of het geld dat Keilman investeerde wel voor honderd procent van hem was, toch gelijk hadden met hun argwaan. Want die ‘ uiteindelijke eigenaren’ , dat was de familie Nakash. Volgens Aharoni konden ook zij niet meer bij die 37 miljoen dollar; de Israel Discount Bank had het volledige banktegoed jaren daarvoor in onderpand genomen bij de verstrekking van een andere, nog grotere lening aan een vennootschap die op naam van Henk Keilman stond. De bank zou de rekeningen daarom vorig jaar hebben opgeheven.

Maar hoe zit het dan met de miljoenenclaim die Keilman nog op de familie Nakash zegt te hebben? Meerdere insiders menen dat het juist andersom is en dat Keilman voor miljoenen bij zijn oudste zakenvrienden in het krijt staat. Keilman ontkent dat stellig, maar zeker is wel dat zijn vroegere kompanen zijn begonnen met een poging om hun ooit zo loyale polderpartner verder onderuit te halen. Daarvoor hebben ze Zuidas-advocaat Michel Deckers in de arm genomen, die in Nederland twee rechtszaken tegen Keilman voorbereidt. Ten eerste om via de rechter de in hun ogen onterechte claim van 63 miljoen euro van tafel krijgen. Ten tweede om zijn belangen in het Poolse vastgoed definitief af te pakken. De eerste stap daarvoor zetten ze vorig jaar al: in een arbitragezaak waarin Dabah aanklager was en Shiboleth arbiter, werd geoordeeld dat het belang van Dabah in de projecten werd opgetrokken naar honderd procent, en van Keilman dus naar nul. Dabah zou tussen 2003 en 2012 voor twee miljoen dollar rekeningen hebben voldaan in Polen die Keilman onbetaald liet.

SCALP

Volgens Keilman is er geen sprake van onbetaalde rekeningen: de Amerikaanse cowboys zijn simpelweg uit op zijn scalp, omdat ze weten dat hij zwak staat. Hij zal de rechter uitleggen dat hij echt recht heeft op die 63 miljoen euro. Al betwijfelt zijn vroegere boekhouder Jansen ten zeerste of die poging kans van slagen heeft. ‘ In de boeken stond een vordering van 63 miljoen euro op Nakash, maar als ik Henk naar de stukken vroeg, zei hij: Dat onderbouw ik later wel. Ook het belang in Blue City in Polen was in de boeken niet onderbouwd; ik heb nergens kunnen vinden dat dat een rechtsgeldig belang was. De banken vroegen om bewijzen, maar die wilde Keilman niet laten zien. Je kunt honderden miljoenen euro’ s opvoeren in de boeken, maar als je dat niet kunt onderbouwen, hebben zulke bedragen wat mij betreft geen enkele waarde.’

Ook curator Herman Kreikamp van RIG Investments vermoedt dat uit de failliete boedel een stuk minder te verzilveren valt dan de 110 miljoen euro aan activa die er volgens Keilman nog in zit. ‘ De conclusie dat er geen belangen meer zijn in dat Poolse vastgoed heb ik nog niet definitief getrokken, maar het lijkt er wel op’ , zegt Kreikamp, die Keilmans kerstboom van vennootschappen tracht te doorgronden. ‘ Over eventuele claims van Nakash weet ik niets. Hij heeft zich niet als schuldeiser gemeld.’

Vervelend genoeg blijken RIG en een dochterbedrijf begin februari ook nog eens door de rechter te zijn veroordeeld, omdat Keilman de investeerders in EWT heeft misleid. Toen hij de club met onder anderen Crébas, Bouman en Hartog aan boord haalde, was EWT volgens de rechter namelijk helemaal geen 190 miljoen euro waard, zoals Keilman beweerde, maar twintig miljoen. ‘ Tegen die uitspraak gaan we zeker in hoger beroep’ , zegt Keilman. ‘ Dat vonnis ging min of meer bij verstek, omdat we niet het geld hadden om ons te verdedigen.’

Als de avond allang gevallen is, neemt Keilman in Café Americain afscheid. Hij heeft zijn verhaal verteld. Toch is hij er een paar dagen later niet helemaal gerust op. Hij belt op en vraagt naar onze contacten met de raadsman van zijn Amerikaanse opponenten, Michel Deckers. ‘ Heeft hij jullie documenten gegeven? Nee? Wat voor documenten dat dan zouden zijn? Tja, ik heb twintig jaar zaken met hen gedaan, dus dat zou om van alles kunnen gaan. Je maakt in zo’ n periode heel veel mee.’ Dan vervolgt hij ineens zelfverzekerd: ‘ Kijk, ik heb nog heel veel geld van deze mensen tegoed. Vandaar.’